Kontakt
ul. Piłsudskiego 27,
31-111 Kraków
cracovialeopolis@gmail.com

Z ARCHIWUM

Wszystkie | 2005 | 2006 | 2004 | 2003 | 2002 | 2001 | 2007 | 2000 | 1999 | 1998 | 1997 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015
Sortuj alfabetycznie | Sortuj numerami

[4/2003] TO JUŻ STO LAT

W połowie roku 1903 grupa chłopców z I Lwowskiej Szkoły Realnej (o której napisał książkę prof. Jerzy Kowalczuk – patrz CL 3/03) pod wodzą Kazimierza Sołtyńskiego zorganizowała sobie drużynę piłkarską i nazwała się I Lwowskim Klubem Piłki Nożnej „Sława”. Od tego właśnie – nieformalnego jeszcze – klubu zaczyna się historia polskich klubów sportowych.

W tym samym roku powstał we Lwowie klub Lechia, w 1904 zawiązał się Klub Gimnastyczno-Sportowy przy IV Gimnazjum. Z tych dwóch ostatnich, połączonych w roku 1907 powstała legendarna dziś Pogoń, a Sława przemieniła się w 1909 r. w niemniej legendarnych Czarnych.

W 1906 r. powstały Cracovia i Wisła, ale wyprzedziła je w 1905 r. Resovia (bo bliżej Lwowa?!). Potem przyszły kolejne kluby w Sosnowcu, Warszawie, Łodzi, a w 1908 r. pojawił się Rewera w Stanisławowie. I tak dalej.

Warto to wiedzieć, ponieważ obecnie słyszy się wiele, że to krakowskie kluby były pierwsze. Znowu ten narcyzm...

Owo stulecie przypomniała „Polityka” 33/03, piórem Zbigniewa Chmielewskiego. Warto z tego znakomitego artykułu wynotować kilka ustępów.

Lwów [...] był w owym czasie najbardziej otwartym i europejskim ze wszystkich polskich miast. Tu najwcześniej docierały nowinki ze świata [...]. Nic więc dziwnego, że wkrótce lwowiacy stali się pionierami nowych dyscyplin.

Położone powyżej uniwersytetu [...] XVI-wieczne ogrody jezuickie (dzisiejszy Park Kościuszki) to jeden z najpiękniejszych zakątków miasta. To właśnie tu znalazło swoją siedzibę pierwsze na ziemiach polskich gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. 25 lutego 1867 r., za zgodą ck Namiestnictwa, odbyło się zebranie założycielskie, podczas którego prezesem został wybrany dr Józef Millert, późniejszy wiceprezydent Lwowa. Celem „Sokoła” – zgodnie z ideami jego czeskich twórców – było podtrzymywanie i rozwijanie świadomości narodowej oraz podnoszenie sprawności fizycznej. [...]

Do grona założycieli Towarzystwa należał dr Wenanty Piasecki, komisarz Rządu Narodowego w powstaniu styczniowym, jeden z pierwszych teoretyków wychowania fizycznego. Wśród młodzieży cieszył się olbrzymią popularnością nie tylko ze względu na swą wspaniałą przeszłość. Był znakomitym gimnastykiem (jako pierwszy w historii polskiej nauki otrzymał na Uniwersytecie Lwowskim tytuł docenta gimnastyki i wychowania fizycznego) i zdawał sobie sprawę z tego, że dotychczasowe formy ćwiczeń, oparte na szwedzkich i niemieckich wzorach, zajęcia prowadzone w dusznych salach nie odpowiadają młodzieży. [...]

Wśród zwolenników reform znalazł się młody lekarz dr Eugeniusz Piasecki. Kontynuując dzieło ojca, propagował ruch na świeżym powietrzu. Dzielnie pomagali mu w tym dziennikarze lwowskiego „Słowa Polskiego” Kazimierz Hamerling i Zygmunt Kłośnik-Januszowski, uważani za ojców polskiego dziennikarstwa sportowego. Od samego początku redagowany przez nich dział sportowy gazety (powstały w 1900 r. jako pierwszy w polskiej prasie) popularyzował wśród młodzieży mało dotychczas znane sporty. W 1904 r. z inicjatywy grupy entuzjastów powstało Towarzystwo Zabaw Ruchowych, które potem odegrało znaczącą rolę w historii polskiego sportu. K. Hamerling tak wspominał to wydarzenie: Towarzystwo, którego założycielami byli obok dr. E. Piaseckiego propagatorzy zabaw na wolnym powietrzu Edmund Cenar, Edmund Naganowski, Władysław Hojnacki, dr Karol Hornung i Maria Germanówna, dokonało we Lwowie z miejsca prawdziwego przewrotu. Sporty takie jak: narciarstwo, saneczkarstwo, piłka nożna, koszykówka, palant, lawn-tenis, szermierka, łucznictwo, pływanie, były wnet owocami działalności Towarzystwa, a młodzież się do nich z całym zapałem garnęła.
Do dzisiaj dr Eugeniusz Piasecki uważany jest za jednego z najwybitniejszych teoretyków wychowania fizycznego. W latach międzywojennych był ekspertem Ligi Narodów, członkiem najwyższych władz sportowych, współtwórcą ZHP. [...]
Lwowska młodzież musiała mieć już niemałe umiejętności, skoro w 1906 r. podczas pierwszej wyprawy do Krakowa udzieliła surowej lekcji swym kolegom spod Wawelu, wygrywając 2:0 i 4:0. Tymczasem w 1907 r. KGS przy IV Gimnazjum połączył się z „Lechią”, obierając sobie nazwę „Pogoń”, zaś w 1908 r. „Sława” zmieniła nazwę na „Czarni”.

Dalszy ciąg skróconej historii lwowskiego sportu przedstawimy w następnym numerze.