Z ARCHIWUM

Miasto powoli przygotowuje się do sześćsetnej rocznicy swego istnienia w roku 1940. Z historycznych czasów pozostało we Lwowie wiele interesujących budowli, więcej niż by się zdawało na ogół, bo więcej jak połowa ich z dawnego Lwowa pozostała do dziś – tylko stara architektura utonęła w morzu rozlanego miasta, które w przeciągu XIX wieku rozrosło się dosłownie dziesięciokrotnie. Stąd te remanenty architektury historycznej nikną w dzisiejszym Lwowie. Mało kto je zna i nie zwraca na nie innym uwagi. Gdyby lwowskim zabytkom zwrócić pierwotne otoczenie, jakie dawniej miały – mury obronne, fosy, wały, zamki i pałace, byłoby co pokazać turystom i samemu oglądać. Nie da się tego zrobić w całości w naturze. Kiedy Paryż, Bruksela odbudowywały całe dzielnice, a Warszawa całe partie murów obronnych odbudowuje z basztami i barbakanem – to Lwów zdobywa się na całość miasta historycznego – ale w miniaturze. Doprowadza się u nas zabytki powoli do pierwotnego wyglądu i jednocześnie powstaje rekonstrukcja całego miasta w pierwotnym wyglądzie, ale nie w wielkości naturalnej, lecz kilkaset razy zredukowanej. Dwieście czy pięćset razy mniejszy budynek postawić można na dłoni, a całe miasto w takiej skali da się ustawić w jednym pokoju.

Co zrobiono
Taka praca nad odbudowaniem Lwowa w jego historycznej postaci jest już zaczęta i nawet poważnie zaawansowana. A robota to nie byle jaka. Przede wszystkim zdjęcia i pomiary zabytków lwowskiej architektury historycznej dla sporządzenie ich planów, których dziś nikt nie posiada. Jednocześnie zbadanie i kopiowanie archiwalnych planów, widoków i opisów dawnego miasta. To [są] dopiero materiały do wykreślenia dokładnych planów, tzw. podkładów dla każdej budowli z osobna.
W samym śródmieściu [będą] 383 budowle, tyleż planów rekonstrukcyjnych, [z tego] 95 obiektów już opracowano. Wykonano ich modele 500 razy zredukowane w wymiarach, z drzewa i metalu. To właśnie model fortyfikacji dawnego Lwowa w roku 1936 oglądaliśmy wystawiony w foyer Teatru Wielkiego razem z setką plansz fotograficznych zdjęć z poszczególnych fragmentów tego placu boju historycznej obrony Lwowa. Poznanie chlubnej przeszłości przyczynia się do zwiększenia przywiązania do miasta i kraju – zamiłowanie do miasta staje się zaraźliwe. Praca ta ze szczególnego zamiłowania do Lwowa powstała. Zaczęta z niczego, w najgłębszym kryzysie przed paru laty, zyskała sobie niejednokrotnie bezinteresowną pomoc współpracowników. Zawiązane w 1935 r. Towarzystwo Budowy Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa uzyskało od Zarządu Miejskiego lokal na kreślarnię i ciemnię fotograficzną. Zarząd Miejski nosi się z zamiarem wzięcia udziału w kosztach budowy modelu historycznego.

Co to ma kosztować
Wartość modelu śródmieścia Lwowa w skali 1:200 ustalono na 180 000 zł dzięki temu, że Towarzystwo BPPDL uzyskało od autora rekonstrukcji cenę za modele architektoniczne kilkakrotnie niższą od cen, jakie mu Zarząd Miejski wypłacał za modele robione na Powszechną Wystawę Krajową w Poznaniu. Udział Gminy przedstawia się niezwykle zresztą korzystnie pod względem materialnym. Za 40% od 130 000 jako kosztów produkcji modelu, tj. 52 000 zł Zarząd Miejski ma otrzymać od Towarzystwa 51% od 180 000 zł ustalonych jako wartość całego modelu, tj. równowartość 91 000 zł. Nienajgorsza to transakcja – jeśli się zważy, że Zarząd Miejski z pobieranych wstępów odbierze sobie z czasem te pieniądze po raz wtóry. [...]