Z ARCHIWUM

Wszystkie | 2005 | 2006 | 2004 | 2003 | 2002 | 2001 | 2007 | 2000 | 1999 | 1998 | 1997 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015
Sortuj alfabetycznie | Sortuj numerami

[1/2013] DOKUMENTY RODZINY JAZŁOWIECKIEJ

Po demobilizacji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie ułani 14 Pułku osiedlili się w różnych krajach i na różnych kontynentach, utrzymując jednak stałe związki koleżeńskie z środowiskiem Pułku. W Londynie stworzyli – jedyny taki – Dom Pułkowy, wydawano przez kilkanaście lat biuletyn „Koła Ułanów Jazłowieckich”, opublikowano zbiorowe, monograficzne opracowanie pt. „Dzieje Ułanów Jazłowiekich” (Londyn, 1988), ufundowali liczne pomniki i tablice pamiątkowe, głównie w Polsce (w Puszczy Kampinoskiej, pod stałą opieką leśników z KPN, na jej skraju jest też alejka Ułanów Jazłowieckich, w Kiełpinie k. Łomianek, szereg tablic w kościołach warszawskich, jak też w Londynie i Wrocławiu). Przekazano do Muzeum Wojska Polskiego kopię sztandaru Pułku (wykonaną w latach 1930. i przemyconą wcześniej, jak i oryginał – znajdujący się dziś w Muzeum Sikorskiego – do Anglii). Przekazano też po staraniach tradycje 14 Pułku – trwające do dziś w „utożsamionym” obecnie decyzją śp. ministra Szczygły oraz Kapituły Orderu VM, za zgodą żyjących ułanów, Batalionie Czołgów, obecnie zmotoryzowanym ze Stargardu Szczecińskiego.

Działalność Kół Pułkowych, wrocławskiego, warszawskiego i londyńskiego, rozwiązanych na skutek wieku oraz śmierci ich członków, kontynuuje nasze Stowarzyszenie – Rodzina 14 Pułku UJ, licząca około 140 członków, w tym 10 (niedawno 11) ułanów z 1939 roku i lwowskiej AK, ich żony, dzieci, wnuki (nawet prawnuki!), historyków wojskowości i dawnych harcerzy z drużyn im 14 p. UJ. Zostało ono utworzone przez śp. majora Eugeniusza lwanowskiego w 1995 roku, oficjalnie zarejestrowane 10 lat później.

Wydajemy biuletyn „Ułana Jazłowieckiego” (31 tomów, pod red. hm. P. Rozdżestwieńskiego, obecnie płka Marka Dragana, z broszurowymi opracowaniami p. red. A. Kasprzyckiej-Wierzbickiej), kilka książek, posiadamy stronę internetową, inicjowaliśmy budowę dwu pomników i tablice pamiątkowe. Rodzina nasza odznaczona została medalem „Pro Memoria”. Co dla nas najważniejsze, otrzymywaliśmy słowa uznania od środowisk kombatanckich oraz od weteranów Pułku i rodzin Ułanów. Utrzymujemy stałe, tradycyjne dla Pułku związki ze Zgromadzeniem Sióstr Niepokalanek i współczesnym Batalionem Ułanów Jazłowieckich ze Stargardu Szczecińskiego. Z naszą Rodziną współpracują stowarzyszenia noszące barwy i imię 14 Pułku, uzyskane na podstawie zgody dowódcy Batalionu Ułanów Jazłowieckich oraz opinii naszej Rodziny Pułkowej, według specjalnego regulaminu, a także z szeregiem środowisk i stowarzyszeń kawaleryjskich.

28 maja 2012 r. odbyło się w siedzibie Archiwum Akt Nowych w Warszawie uroczyste przekazanie zbiorów dokumentów archiwalnych, dotyczących 14 Pułku Ułanów (lecz również innych jednostek Wojska Polskiego II RP), Kół Pułkowych, działających po II wojnie światowej w Polsce i w Londynie i Stowarzyszenia „Rodzina 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich”. Zbiór akt dotyczy szczególnie historii Pułku i związanych z nim środowisk kombatanckich oraz kontynuujących tradycje pułkowe, zawiera też cenne relacje uczestników kolejnych kampanii wojennych i życia Pułku oraz dokumentujące ważne wydarzenia z jego historii i opisujące postacie jego żołnierzy. Ponadto działalność Kół Pułkowych, Rodziny Jazłowieckiej oraz grup harcerskich i rekonstrukcyjnych i in., dane do biografii żołnierzy Pułku i członków powyższych organizacji, liczne publikacje, fotografie, a także pamiątki. Jak podkreślił w przemówieniu Dyrektor Archiwum, zostały one uznane przez pracowników Archiwum, historyków, jako cenne i warte zachowania oraz udostępniania zainteresowanym historykom wojskowości. Omawiający zbiór Prezes Rodziny Jazłowieckiej i pracownik Archiwum podkreślili wartość tego zbioru, liczącego ponad sto teczek, uporządkowanych i opisanych przez członków Rodziny Jazłowieckiej. Część dotyczy też kontaktów Pułku ze Zgromadzeniem Sióstr Niepokalanek, kontynuowanych przez Rodzinę Jazłowiecką, Batalionem im. 14 Pułku (obecnie: Batalionem Ułanów Jazłowieckich), kołami kombatanckimi kawalerii i wieloma instytucjami wojskowymi i cywilnymi.

W uroczystości, na zaproszenie Dyrekcji Archiwum Akt Nowych, wzięli udział członkowie Rodziny Jazłowieckiej trzech pokoleń, przedstawiciele środowisk kombatanckich – głównie kawaleryjskich, kół wojskowych, historycy wojskowości i archiwiści. Niestety nie dojechał Prezes Środowiska Lwowskiej Armii Krajowej, P.A. Gajda, który ze względu na stan zdrowia musiał przerwać podróż! Obecne były: przedstawicielka Zgromadzenia Niepokalańskiego siostra Maria Mirosława, senator p. dr Ligia Grabowska i dyrektor Kampinoskiego Parku Narodowego p. Jerzy Misiak. Odegrany został Marsz 14 Pułku, odczytane fragmenty wspomnień Ułanów Jazłowieckich (p. A. Nowarski) oraz zaprezentowane umundurowanie Ułana Jazłowieckiego oraz proporzec dowódcy Pułku (p. M. Babulewicz). Pracownicy Archiwum przygotowali na tę okazję niewielką, ale ciekawą wystawę małej części przekazanych zbiorów, a p. Krzysztof Kunachowicz przedstawił książkę – wspomnienia swego ojca, dowódcy 14 Pułku, płka A. Kunachowicza. Na zakończenie spontanicznie odśpiewana została pieśń – Modlitwa Ułana Jazłowieckiego.

Przekazywane tak uroczyście akta, po otrzymaniu ich z rozwiązywanych Kół Pułkowych, przechowywane były w archiwum Rodziny Jazłowieckiej. Część zawiera przekazane nam dokumenty z historii Pułku, działalności kół pułkowych i naszej Rodziny, ale również relacje i listy, nieraz bardzo osobiste. Stąd prośba do osób z nich korzystających, szczególnie autorów publikacji, o wielki szacunek dla tych dokumentów, wręcz dyskrecję, unikanie elementów sensacji, bo to jeszcze świeża historia! Ich przekazanie jest wspólną decyzją naszych członków, podjętą na zebraniu Rodziny. Decyzją dla nas ważną, bowiem dotyczącą żyjących czy niedawno zmarłych żołnierzy Pułku, ich kolegów, trudnych nieraz losów wielu z Nich, wojennych i powojennych, w tym – naszych Ojców, Braci i członków rodzin.

Naszym zdaniem, najcenniejsze w tym zbiorze są relacje oraz autentyczne, tuż-powojenne opracowania Ułanów Jazłowieckich, materiały do biografii żołnierzy Pułku a także materiały dokumentujące działalność Kół Pułkowych (i naszej Rodziny Pułkowej), w tym zbiór fotografii z różnych okresów ich działalności (m.in. znakomitego dokumentalisty, śp. por. Stefana Mulki, Ułana Jazłowieckiego i żołnierza I Dywizji Pancernej, oraz p. Alicji Kasprzyckiej­-Wierzbickiej), ale i innych osób.

Chciałbym na koniec wyrazić uznanie i wdzięczność tym wszystkim, nieżyjącym i żyjącym Żołnierzom Pułku, Członkom Kół Pułkowych i naszej Rodziny, twórcom przekazywanych materiałów i tym, którzy je przechowywali i nam przekazali w opiekę, a także Państwu – Pracownikom Archiwum Akt Nowych, za ich docenienie, przyjęcie i szybkie opracowanie, dla udostępnienia badaczom i innym zainteresowanym osobom oraz środowiskom.