KWARTALNIKI

ZESZYTY SZCZECIŃSKIE

Niedawno pisaliśmy (w CL 1/10) o zaprzestaniu edycji pisma „Stryjska Strzecha”, wydawanego przez 18 lat we Wrocławiu. Żal, bo to było bardzo dobre pismo, a poza tym znowu coś utraciliśmy…
Z wielką więc radością powitaliśmy nowe pismo „kresowe”, które ukazało się w Szczecinie. Od jego redaktora naczelnego i zarazem prezesa tamtejszego oddziału naszego Towarzystwa, dra Krzysztofa Szczura, otrzymaliśmy nr 4. tego pisma (styczeń-marzec 2010), którego tytuł brzmi: „Szczecińskie Zeszyty Kresowe”. Wydawcą jest oczywiście TMLiKPW, Oddział w Szczecinie, z Klubem Wicynian. Numer ma duży format (A4), kolorowe okładki oraz liczy 72 strony.
Treść bardzo urozmaicona, ciekawa, przynosi wiele materiałów na temat historii dawnej i XX-wiecznej, polskiego folkloru i obyczaju na ziemiach wschodnich, ludzi i ich wspomnień, a także relacje z odwiedzin ojczystych stron.
Na uwagę zasługują dwa teksty napisane przez twórcę pisma i jego naczelnego redaktora. W pierwszym pisze o Ukrainie i nacjonalizmie, drugi jest tematycznie diametralnie różny, ale o tym na końcu. Cenne jako dokumenty są kolejne dwa artykuły – o charakterze etnograficznym, opracowane również przez dra Szczura: pierwszy to opis tradycji i obrzędów z okresu Wielkiego Postu i Wielkanocy w Wicyniu w powiecie złoczowskim, oparty na relacjach jego rodziców i znajomych. Drugi materiał dotyczy polskich pieśni ludowych z Podola i Wołynia, wraz z nutami i tekstami.
Obszerny tekst odnosi się do znakomitego wydawcy złoczowskiego, Feliksa Westa (w CL również o nim pisaliśmy przed kilku laty). Profesor Oskar S. Czarnik omówił losy swego krewnego, Leszka Czarnika, działacza konspiracyjnego AK we Lwowie w czasie II wojny, rozstrzelanego przez NKWD. Kilka tekstów wspomnieniowych ze Lwowa, Sambora i Wicynia przypomina również czasy wojny.
Jest i relacja z wycieczki po Małopolsce Wschodniej oraz program następnej.
I na koniec: wśród zamieszczonych w numerze tekstów zwraca uwagę jeden szczególny. Jego autor, zarazem redaktor i działacz kresowy, a w ogóle lekarz i wysoki oficer WP, spisał niezwykłe, pełne głębokich uczuć i refleksji rozmyślania nad znalezionym niedawno na antykwarycznym stoisku lwowskiego targu, tragicznie okaleczonym krucyfiksem z jakiejś podolskiej lub wołyńskiej kapliczki czy kościółka. Między autorem a wyrzeźbionym w drewnie Jezusem, pozbawionym połowy ciała i twarzy – Połamanym Chrystusem – dochodzi do rozważań, wewnętrznej wymiany myśli, przekonywania się.
Filozofia i poezja zawarte w tym duchowym dialogu są szczególnym ewenementem w naszym współczesnym „kresowym” piśmiennictwie.