PUBLIKACJE

Ksiazki i czasopisma omówione w naszych kwartalnikach

Kowalski Stanisław J., Powiat buczacki i jego zabytki

Wydawnictwo Ośrodka „Wołanie z Wołynia” – to samo, które wydaje czasopismo o identycznym tytule – nabrało ogromnego rozmachu. Wyszło już ponad 40 tomików na różne tematy, ale tu omawiamy tom 39 – Powiat buczacki i jego zabytki, autorstwa Stanisława J. Kowalskiego. Tytułem tym – nie po raz pierwszy zresztą – wychodzi Wydawnictwo, kierowane przez ks. W.J. Kowalowa, poza Wołyń, stając się tym samym godną uznania ponadlokalną placówką kulturalną Ziem Kresowych.

Ziemia Buczacka to ważny region. W granicach powiatu mieszczą się – poza stołecznym Buczaczem – znane i ważne miejscowości historyczne, poczynając od Jazłowca, poprzez Monasterzyska, Złoty Potok, Koropiec, Korościatyn, Barysz, po wiele mniejszych, lecz wartych pamiętania. Tędy malowniczymi jarami płyną rzeki – od Dniestru począwszy (to południowa granica powiatu), Złota Lipa, Koropiec, Strypa. Ziemię Buczacką przecina ważna linia kolejowa – transwersalna, biegnąca pod Karpatami od Żywca po graniczny Husiatyn (przypominamy artykuł w CL 3/05, s. 46).

Autor porusza chyba wszystkie aspekty geografii, historii i kultury Buczacza i jego Ziemi, jego ludności, w tym wiele o Ormianach. Rozpiętość czasowa szeroka, ale na pewno brakuje wiadomości o epoce najdawniejszej (w skali naszej części Europy naturalnie) – o zachodniosłowiańskich Lędzianach, którzy tę ziemię zamieszkiwali, zanim napłynęli tu Rusini, pchani na zachód przez Mongołów. Nie jest oczywiście winą autora, że w czasie gdy to pisał, nasza wiedza na ten temat była skromna albo żadna. Nie mógł więc podkreślić, że Podole należało do ziem prapolskich.

Wiele informacji o znakomitych zabytkach, z klejnotem architektury rokokowej, najpiękniejszym jej przykładem na ziemiach polskich – buczackim ratuszem – na czele.