PUBLIKACJE

Małgorzata Balukiewicz podjęła ciekawy temat badawczy, który rozszerza naszą wiedzę o życiu społecznym Lwowa i całej Małopolski Wschodniej w czasach przedrozbiorowych, w czasie zaborów i w latach międzywojennych. Tytuł książki brzmi: Protektoraty lwowskie (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2000), a dotyczy ona działalności opiekuńczo-wychowawczej nad dziećmi, młodzieżą i dorosłymi, podejmowanej przez władze samorządowe, stowarzyszenia i organizacje społeczne oraz fundacje. Autorka na wstępie wyjaśnia, że powodem podjęcia tematu był z jednej strony brak opracowań tych zagadnień w odniesieniu do Ziem Wschodnich (na ową ponad półwiekową lukę w badaniach naukowych zwracamy uwagę w Słowie od Redakcji w niniejszym numerze), a z drugiej strony było również bogactwo materiałów źródłowych, świadczących o dorobku społeczności ziemi lwowskiej w zakresie niesienia pomocy.
W książce czytamy nie tylko o instytucjach, zajmujących się opieką, także o zasłużonych ludziach: Dawidzie Abrahamowiczu i jego zakładzie, ks. Zygmuncie Gorazdowskim i jego dziele, Józefie Torosiewiczu, o zamożnych rodzinach, które świadczyły na cele dobroczynne, m.in. o znanym kupcu lwowskim Edmundzie Riedlu, który z końcem XIX w. ofiarował folwark Hołosko Wielkie na rzecz gminy z przeznaczeniem pod budowę sanatorium przeciwgruźliczego. Wśród dziesiątków nazwisk spotykamy dra Alojzego Juzwę, Józefa Swatonia, Mieczysława Kistryna, x. Wandę Czartoryską.. Mowa także o koloniach urządzanych dla ubogiej młodzieży – padają nazwy Dobromila, Kosowa, Rożniatowa, Turki i wielu innych.
Na końcu zestawiono listę zakładów całkowitej i częściowej opieki nad dziećmi i młodzieżą, w tym poradni przeciwgruźliczych (było ich w województwie 25), ochronek (we Lwowie było ich 49), burs i internatów, stacji opieki i pogotowia opiekuńczego (stacje opieki nad matką i dzieckiem – to wcale nie wynalazek socjalizmu!), zakładów specjalnych, zakładów opieki całkowitej, przytulisk oraz osiedli dla bezrobotnych i bezdomnych.