PUBLIKACJE

W Krakowie czynna jest przez cały rok 2007 wystawa malarstwa Fryderyka Pau­tscha, zatytułowana Sceny huculskie. Poprzedziła ją wystawa tegoż artysty Portrety, a ma ich być podobno jeszcze trzy: Sceny rodzajowe, Sceny wojenne i Pejzaże. Skąd ów urodzaj na tego właśnie malarza?
Kim był F. Pautsch, dobrze pamiętamy (1877–1950, patrz CL 3/97). Urodził się w Delatynie nad Prutem jako syn leśnika, do szkół chodził we Lwowie. Potem były studia w Krakowie i za granicą, paroletnia działalność artystyczna we Wrocławiu, a po odzyskaniu niepodległości przez kilka lat w Poznaniu, skąd w 1925 r. przeniósł się do Krakowa i tu mieszkał i działał do śmierci po II wojnie.
Dla nas ważne to, że pozostał Pautsch wierny swoim (i naszym) stronom. Wraz z Kazimierzem Sichulskim i Władysławem Jarockim tworzyli „trójkę huculską”, oddając się malowaniu piękna tamtych gór i huculskiego folkloru.
Dzieła Pautscha znalazły się w wielu muzeach polskich, jednak niemała ich ilość pozostała w krakowskim domu artysty. Po pięćdziesięciu latach córka ofiarowała je Muzeum Archidiecezjalnemu w Krakowie.
Jak wieść gminna niesie w Krakowie, rodzina proponowała pierwotnie inne rozwiązanie: objęcie przez tutejsze Muzeum Narodowe całej schedy po F. Pautschu, wraz z jego stylową willą, jej odnowienie oraz stworzenie tam oddziału MN, poświęconego temu artyście. Swoje muzea we własnych niegdyś domach mają wszak w Krakowie Jan Matejko i Józef Mehoffer. Tej atrakcyjnej idei nie przyjęło Muzeum Narodowe, zapewne ze względów finansowych i techniczno-organizacyjnych.
Po tej długiej dygresji biograficznej wracamy do nowych książek: z okazji wystaw wydano dwa piękne albumy: Fryderyk Pautsch. Portrety oraz Fryderyk Pautsch. Sceny huculskie. Autorem jest dyrektor Muzeum, ks. Andrzej Nowobilski (wyd. Muzeum Archidiecezjalne, Kraków 2006?).
Trzeba wyrazić ogromne uznanie autorowi i zarazem wydawcy obu albumów. W części tekstowej dowiadujemy się bardzo wiele o artyście, jego życiorysie i twórczości, w których wątki wschodniomałopolskie i lwowskie odgrywają niemałą – a w pewnej części – zasadniczą rolę. Zdjęcia obrazów (w pierwszym tomie 78, w drugim 56) wykonał ks. Marek Wasil, ponadto sporo innych fotografii.