PUBLIKACJE

Ksiazki i czasopisma omówione w naszych kwartalnikach

Ostrowski Jan K., Kościoły i klasztory Lwowa z wieków XIX i XX

Rozrost przestrzenny i ludnościowy Lwowa, kiedy ten stał się stolicą porozbiorowej Galicji w ramach austriackiej, a potem austrowęgierskiej monarchii, spowodował potrzebę budowy nowych kościołów. W dodatku jego pozycja stołeczna – szczególnie po nadaniu Galicji autonomii – wywołała wyraźne powiększenie się liczby zakonów (głównie nowo powstałych), które tu zaczęły napływać, wznosząc nowe klasztory i przyklasztorne zakłady edukacyjne i opiekuńcze.

Historię tamtego czasu – nie tylko zresztą w kwestii rozwoju budownictwa kościelnego – ilustruje doskonale świeżo wydany 12. tom Materiałów do dziejów sztuki sakralnej – Kościoły i klasztory Lwowa z wieków XIX i XX, pod redakcją naukową prof. Jana K. Ostrowskiego (wyd. Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2004). Tom nie obejmuje wszystkich świątyń, jakie powstały w dwóch minionych wiekach (ściślej w ciągu półtora wieku – do II wojny światowej), ponieważ niektóre były już omawiane we wcześniejszych tomach. Tu znalazły się 23 obiekty: kościoły, kaplice, klasztory, zakłady itd.

Wśród nich najważniejsze: z XIX w. Zakład ss. Sacre Coeur przy pl. św. Jura, koś­cioły i klasztory ss. Franciszkanek przy ul. Kurkowej (z zachowanym szczęśliwie grobem SB m. Marii Morawskiej – patrz CL 2/04) oraz ss. Karmelitanek Bosych przy Potockiego; z przełomu wieków najwspanialszy kościół św. Elżbiety, a z lat międzywojennych kościół MB Ostrobramskiej na Łyczakowie. W tomie znalazło się kilka kościołów na peryferiach Lwowa: na Kleparowie, Lewandówce, Zniesieniu, Persenkówce, w Krzywczycach. Pokazano kilka projektów kościołów niezbudowanych lub niewykończonych, a także całkowicie zniekształconych za czasów sowieckich.

Istotnym dodatkiem przy omawianiu obiektów z Ziem Wschodnich są we wszystkich tomach informacje o przedmiotach wyposażenia oraz archiwach, które zostały przez duchowieństwo uratowane w swoim czasie i obecnie znajdują się w różnych kościołach i klasztorach III RP. Straszliwie rozproszone, ale są!

W sumie materiał niezwykle bogaty i ciekawy.