PUBLIKACJE

Ksiazki i czasopisma omówione w naszych kwartalnikach

Maresz Barbara, Biblioteka Teatru Lwowskiego

Ta przesyłka nadeszła właśnie wtedy, gdy przygotowywaliśmy do natępnego numeru artykuł P.M. Stańskiego o teatrach lwowskim i krakowskim. W paczce od Autorki znaleźliśmy dwa tomy najnowszej książki Barbary Maresz (dobrze znanej naszym Czytelnikom z omówień Jej wcześniejszych prac teatrologicznych): Biblioteka Teatru Lwowskiego (wyd. Biblioteka Śląska, Katowice 2004). Los tak chciał, więc to omówienie zamieszczamy również w niniejszym numerze, aby dać tym lepsze pojęcie Czytelnikom, czym był lwowski teatr, lwowskie zbiory – lwowska kultura w ogóle.

Wydawałoby się, że Inwentarz kolekcji teatralnych (...), przechowywanych obecnie w Katowicach – bo tym jest w istocie wspomniana książka – nie może być dla zwykłego śmiertelnika lekturą do czytania, bo przecież przeznaczona jest dla potrzeb innych bibliotek, uczelni, instytutów czy zainteresowanych teatrologów.

A jednak nie całkiem! Z komentarza autorskiego można się dowiedzieć rzeczy, które poszerzają naszą ogólną wiedzę, a nawet wzbijają w dumę. Warto więc zacytować kilka fragmentów Wstępu.

Biblioteka Teatru Lwowskiego to największy zachowany w Polsce historyczny zbiór egzemplarzy teatralnych. Dokumentuje dzieje i repertuar sceny polskiej we Lwowie od końca XVIII wieku aż do sierpnia 1945 roku, czyli do momentu przyjazdu zespołu lwowskiego do Katowic. [...]

W przypisie czytamy: Zachowało się ponad 6000 lwowskich egzemplarzy teatralnych, z czego w Bibliotece Śląskiej 5403 jednostki (w tym 3827 rękopisów i 1576 druków), ponad 600 w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu [...], pojedyncze w Archiwum Historycznym we Lwowie, w Archiwum Artystycznym i Bibliotece Teatru J. Słowackiego w Krakowie oraz w Bibliotece Narodowej w Warszawie.

[...] Biblioteka Teatru Lwowskiego to także największy zachowany w Polsce historyczny zespół tekstów dramatycznych, muzyczno-dramatycznych oraz librett operowych i operetkowych. Wiele tekstów nigdy nie doczekało się druku, niektóre (zwłaszcza te z I połowy XIX wieku) zachowały się tylko w postaci lwowskich egzemplarzy teatralnych i są czasami jedynym świadectwem ówczesnej literatury dramatycznej, zarówno tej oryginalnej, jak i przerabianej, „lokalizowanej i przystosowywanej”, czy po prostu tłumaczonej z innych języków.

Ze względu na swój zabytkowy charakter oraz potrzebę fachowego opracowania, zabezpieczenia, a przede wszystkim udostępniania Biblioteka Teatru Lwowskiego w 1978 r. została przekazana przez Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego do największej naukowej książnicy regionu – Biblioteki Śląskiej w Katowicach. Obecnie lwowskie egzemplarze teatralne przechowywane i udostępniane są w zbiorach specjalnych Biblioteki Śląskiej, gdzie należą do najcenniejszych materiałów.

Znaczenie i wartość Biblioteki Teatru Lwowskiego, zwłaszcza wobec zniszczeń wojennych innych zbiorów teatralnych, trudno dziś przecenić. Zbiór jest systematycznie opracowywany i badany (poświęcono mu kilka artykułów i prac magisterskich [...]). Mimo to zdarza się, że historycy literatury, a nawet historycy teatru zapominają o istnieniu tego największego zespołu tekstów dramatycznych, a nawet formułują fałszywe twierdzenia o rzekomej zagładzie lwowskiej biblioteki teatralnej. [...]

Dalej poznajemy historię lwowskich teatraliów bibliotecznych na tle dziejów teatru we Lwowie od lat 80. XVIII wieku. Padają największe polskie nazwiska: Truskolaskich, Bogusławskiego, Kamińskiego, Pawlikowskiego, Hellera... Szczegółowo opisano koleje losów zbioru – szczęśliwie zachowanego w czasie II wojny – od momentu przyjazdu lwowskiego zespołu teatralnego na dworzec w Katowicach 26 sierpnia 1945 – do dnia dzisiejszego.

Wypada podziękować Pani Barbarze za tę książkę, za wcześniejsze i za dalsze tomy, które dopiero powstają. Wielka dla nas otucha, że ta część leopolitanów przetrwała i trafiła w dobre ręce!