PUBLIKACJE

Wielką zasługę ma p. Marek Gierczak, autor świeżo wydanej monografii jego rodzinnej miejscowości pod Samborem, pt. Dzieje wsi Strzałkowice. Książkę – dzięki świadomym działaczom ze Stowarzyszenia Pomocy Polakom ze Wschodu w Koszalinie i kilku innym darczyńcom – wydała Dyrekcja Zespołu Szkół Niepublicznych „Czaplówka” w Koszalinie (2007).
Autor porusza wiele wątków historii i kultury tej prapolskiej wsi, od prehistorii poczynając. Szczególnie ważne są uwagi o mieszkańcach tamtej Ziemi z czasów przed najazdem ruskim w 981 r. – są podstawy do przypuszczeń, że Samborszczyznę, tak jak wszystkie ziemie w górnych biegach Dniestru, Sanu i Bugu zamieszkiwali Lędzianie, lud zachodniosłowiański.

W tym miejscu mielibyśmy uwagę: autor pisze o ludności ruskiej, zamieszkującej Karpaty, która pod względem antropologicznym przedstawia ciekawy typ, wyróżniający go cechami fizycznymi i duchowymi od reszty ludności ruskiej w dolinach. Chodzi tu oczywiście o Bojków i Łemków. Odpowiedź jest oczywista: Huculi, Bojkowie i Łemkowie nie są Rusinami z pochodzenia, lecz Wołochami z południowych Karpat (z domieszką krwi węgierskiej), którzy przez wieki wędrowali górami ze swymi stadami w poszukiwaniu dogodnych pastwisk. Doszli, jak wiemy, w rejony sądeckie, a będąc prawosławnymi, związali się z konieczności z prawosławnymi Rusinami (jeszcze przed unią). Doprowadziło to do daleko idącej rutenizacji owych przybyszów z południa. O ich odmiennym pochodzeniu świadczą także ich stroje i muzyka, inne niż „ukraińskie”, nazwy wielu szczytów górskich itd.

Wracając do książki: M. Gierczak porusza kolejno różne aspekty historii i kultury Strzałkowic: dzieje rzymskokatolickiej parafii, architekturę i dzisiejsze wyposażenie kościoła parafialnego oraz kościółka św. Barbary, zachowane zabytki wiary i polskości oraz polski folklor i obyczaje, życie organizacyjne współczesnej polskiej społeczności. A w ramach tych tematów mnóstwo szczegółów zebranych od ludzi i szczęśliwie utrwalonych dla następnych pokoleń.
W naszym piśmie z satysfakcją notujemy inicjatywy działań wspomnieniowo-dokumentacyjnych, zarówno ze strony pozostałych w rodzinnych stronach, jak i ekspatriantów rozproszonych po całej RP, lecz zachowujących więź z Ziemią Ojców – zwłaszcza jeśli chodzi o mniejsze miejscowości. Prace, jakie powstają na temat Strzałkowic czy Bukaczowiec – to są przykłady do naśladowania, nie tylko dla profesjonalistów.