PUBLIKACJE

W znanej nam Bibliotece „Wołanie z Wołynia” jako tom 40 wydano książkę pt. Materiały do dziejów diecezji łuckiej. Relacje o stanie dekanatów i parafii 1941–1944, opracowaną przez Marię Dębowską (Biały Dunajec–Lublin–Łuck–Ostróg 2005).
Jest to zbiór dokumentów z zachowanej po II wojnie części archiwum diecezji łuckiej – głównie z okresu okupacji niemieckiej na tym terenie. Archiwum to zostało w 1945 r. wywiezione z Łucka do Pelplina, a w 1991 r. przekazane do Ośrodka Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL. Zachowane dokumenty to sprawozdania, listy, notatki od dziekanów lub proboszczów do biskupa Adolfa Szelążka, ordynariusza diecezji. Zachowane dokumenty zawierają informacje o sytuacji dekanatów i parafii w czasie pierwszej okupacji sowieckiej, o zniszczeniach z początku wojny niemiecko-sowieckiej (VI–VII 1941), o czystkach etnicznych dokonywanych przez UPA i dramatycznej sytuacji ludności polskiej w latach 1943–44 oraz o akcji przesiedleńczej.
Między informacjami typu administracyjnego w relacji między dekanatem lub parafią a biskupem-ordynariuszem znajdują się dane o liczbach osób zamordowanych przez bandy, spalonych w kościołach i plebaniach, braku parafian z powodu ucieczki na zachód. Warto przytoczyć motto z początku książki:
Jest to piękna karta z dziejów Koś­cioła...
Trzeba o niej pamiętać...
Niech nie zostanie uśpiona na zawsze w naszych archiwach...

Korespondencja do bpa A. Szelążka ułożona jest w książce latami i dekanatami, w porządku alfabetycznym. Język sprawozdań jest z konieczności lakoniczny, bo nie można było korzystać z poczty. Obecne opracowanie uzupełniono przypisami, podającymi informacje życiorysowe o wymienionych osobach i źródła, skąd pochodzą. Na końcu umieszczono tabelaryczne zestawienie strat osobowych i materialnych Kościoła w diecezji, opracowane przez ks. Floriana Czyżewicza, oraz indeksy osób i miejscowości.
Omawiana publikacja jest bardzo cennym źródłem informacji dla historyków zarówno polskich, jak i ukraińskich, ale równocześnie może ją wziąć do ręki każdy zainteresowany dziejami rodzinnych miejscowości lub regionu. Zawiera nazwiska kapłanów zapamiętane z młodości.           

(DTS)