PUBLIKACJE

W poprzednim numerze (1/09) zamieściliśmy rozmowę z dwoma kadetami – seniorami ze Związku Kadetów II RP: prezesem Klubu Regionalnego w Krakowie, p. Zenonem Malikiem, oraz p. S. Kostkiewiczem. Panowie wręczyli nam przy tej okazji cenne wydawnictwo: Księgę Pamięci Kadetów II Rzeczypospolitej, wydaną przy pomocy Rady Ochrony Pamięci WiM oraz Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych (Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 2001).
Księga składa się z dwóch tomów. Pierwszy zawiera – poza ponad 300-stronicowym spisem absolwentów wszystkich Korpusów – historię szkół kadeckich w Polsce międzywojennej, omówienie poszczególnych Korpusów, listy komendantów (i ich życiorysy), dowódców, wykładowców i kilku innych grup pracowników – oraz wielką ilość fotografii osób i obiektów. Drugi tom to uzupełnienie spisu absolwentów przedwojennych (po dalszych, kilkuletnich poszukiwaniach) oraz spis junaków z Palestyny.
Pierwszy Korpus Kadetów został założony w Polsce – jako Szkoła Rycerska – przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1765 r. w Warszawie, a rozwiązana po upadku Insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 r. Jej wychowankami byli: T. Kościuszko, J.U. Niemcewicz, generałowie K. Kniaziewicz, J. Sowiński, J. Jasiński, K. Sierakowski i jeszcze kilku naszych bohaterów przełomu XVIII/XIX w. oraz Powstania Listopadowego. W czasach Księstwa Warszawskiego powstały dwa Instytuty Kadeckie – w Chełmie i Kaliszu, jednak w warunkach zaboru rosyjskiego zostały zniesione.
Dopiero w 1918 r. utworzono Korpus Kadetów, czasowo w Łobzowie pod Krakowem, ale w 1921 r. został on przeniesiony do Lwowa, gdzie istniały lepsze dla tego celu warunki. W 1933 r. otrzymał on nazwę Korpusu Kadetów nr 1 Marszałka J. Piłsudskiego (KK 1).
Korpus Kadetów nr 2 powstał w 1919 r. w twierdzy modlińskiej, rychło został jednak przeniesiony do Chełmna, a w 1936 r. został włączony do Korpusu nr 3 w Rawiczu, który założono w w 1935 r. – od tej chwili stały się KK 2. Wszystkie przestały istnieć w 1939 r.
 Oblicza się, że w latach 1918–1939 z wszystkich korpusów wyszło ok. 2800 absolwentów. W chwili wybuchu wojny uczyło się jeszcze ok. 950, a odeszło w trakcie nauki ok. 400. łącznie więc we wszystkich korpusach było ca. 4150 absolwentów i elewów.
Nowy, choć krótki rozdział polskich szkół kadeckich to Junacka Szkoła Kadetów w Palestynie (1942–48), która powstała dla napływającej młodzieży zwolnionej z zesłania na nieludzką ziemię z zaanektowanych przez sowietów wschodnich województw II RP.