PUBLIKACJE

W omawianej przez nas niejednokrotnie serii Biblioteki „Wołania z Wołynia” ukazał się w 2009 roku kolejny 62. tom. Jest to książka Adama Hlebowicza pt. Biło-żowta Ukraina (Biało-żółta Ukraina), stanowiąca zbiór artykułów pisanych i zbieranych w latach 90. XX w. i na początku XXI w. Tematem artykułów jest historia Kościoła Katolickiego oraz losy kapłanów katolickich na terenie dawnego Związku Sowieckiego, głównie na terenie dzisiejszej Ukrainy, ale także Białorusi i Litwy.
Autor, jak sam podaje, na Ukrainę zaczął jeździć w 1991 r. (wcześniej bywał na Litwie i Białorusi). Zafascynowały go: przyroda, ludzie i historia. Poznał zarówno niezwykłych kapłanów, jak i ubogich ludzi autentycznie przeżywających i strzegących swej wiary w Boga. Po otrzymaniu propozycji od ks. W.J. Kowalowa, aby dorobek publicystyczny wydać w formie książki, autor wybrał te artykuły, które stanowią pewną ciągłość i podają wiedzę o Kościele na Kresach nie tracąc na aktualności.
Książka podzielona jest na 4 rozdziały – 2 pierwsze obszerniejsze i 2 krótsze.
I. Kościół na Wschodzie. W zgrupowanych tu 5 artykułach znajduje się mnóstwo wiadomości o dziejach Kościoła za obecną wschodnią granicą od północy do południa, z sięganiem do Syberii i Kazachstanu oraz do czasów nie tylko sowieckich, ale nawet carskich. Podane są nazwiska i krótkie informacje biograficzne o bardzo wielu zasłużonych i bohaterskich kapłanach. Poruszona jest sprawa „starego” i „nowego” Kościoła: „starego”, który przetrwał w ukryciu w rodzinach dzięki tzw. „babuszkom”, i „nowego” energicznie odtwarzanego po rozpadzie Związku Sowieckiego przez kapłanów przybywających z Polski, Niemiec, Słowacji, Włoch, Hiszpanii... Następuje pomieszanie dawnych tradycji i nowych trendów. W przyszłości będzie z tego nowy twór.
II. Kościół łaciński na Ukrainie. Z wywiadu przeprowadzonego z biskupem M. Trofimiakiem z Łucka dowiadujemy się o współczesnej sytuacji Kościoła na Ukrainie – głównie na terenach należących przed II wojną do Polski, o wzajemnych relacjach między działającymi kościołami. Ponieważ niewiele zachowało się dokumentów z życia Kościoła z czasów sowieckich, dlatego szczególnie cenne są obszerne cytaty z dokumentów pochodzących z archiwum ks. Stanisława Kobyłeckiego z lat 60. i 70. XX w. Podsumować je można jako „trudne trwanie”.
W tym rozdziale autor dużo miejsca przeznaczył na przedstawienie dwóch wspaniałych postaci kapłańskich: ks. bpa Jana Olszańskiego z Kamieńca Podolskiego – autorytetu i wzoru świętości, oraz ks. Augustyna Mednisa, Łotysza, który po zetknięciu się z wiarą i kulturą polską na Kresach pokochał polskość.
III. Papież na Ukrainie. Na tle obszernego omówienia sytuacji na Ukrainie kościołów katolickich i podzielonego prawosławia przedstawione jest wydarzenie niezwykłe, jakim była wizyta Jana Pawła II w Kijowie i we Lwowie w czerwcu 2001 roku. Autor obserwował na spotkaniach we Lwowie powiewające obok siebie flagi narodowe polskie i ukraińskie. Incydentów nie widział. Młodzież entuzjastycznie reagowała na dialog z Papieżem. Ale czy porozumienie między kościołami łacińskim i greckokatolickim jest trwałe? Autor sprawdzał to po roku. Widział postęp, ale niewielki. Natomiast zauważył coraz powszechniejsze wprowadzanie języka ukraińskiego do kościoła łacińskiego. Jaka będzie dalsza przyszłość?
IV. Wołyń. W ostatnim krótkim rozdziale zamieszczono wywiad z rektorem Uniwersytetu Narodowego „Akademia Ostrogska” Ihorem Pasicznykiem o zadaniach uczelni. Autor zamieścił także informacje pozytywne i smutne o świątyniach Wołynia na podstawie publikacji książkowych: Zmartwychwstały Kościół ks. W.J. Kowalowa oraz Świątynie na Wołyniu ks. J. Wołczańskiego i J. Walczewskiego.
Podsumowując: dla osób interesujących się historią Kościoła na Wschodzie polecam przede wszystkim 2 pierwsze rozdziały, które są kopalnią wiadomości o ludziach i wydarzeniach.               

(DTS)