PUBLIKACJE

Ogromną satysfakcję i pożytek dała nam najnowsza książka z cyklu Wielcy Ludzie Kościoła, pt. Arcybiskup Józef Bilczewski, traktująca o największym arcybiskupie w 600-letniej historii Kościoła lwowskiego. Napisali ją Stanisław i Małgorzata Dziedzicowie, opierając się na bogatej literaturze zarówno biograficznej, jak i dotyczącej różnych aspektów działalności Arcybiskupa, a także zbierając całkiem nowe wiadomości o Jego życiu i dziele (m.in. od dość szeroko rozrodzonej familii, noszącej niegdyś nazwisko Biba, jak również gałęzi noszących – po córkach – inne nazwiska. To samo dotyczy gniazd rodzinnych: Bibowie pochodzili z Wilamowic k. Kęt, a dziś ich potomkowie żyją w wielu miastach Polski i poza Polską).
Józef Biba (ur. w 1860 r., nazwisko Bilczewski przyjął już po święceniach kapłańskich, w wieku 25 lat) urodził się we wspomnianych Wilamowicach, jego ojciec był rolnikiem i cieślą. Przodkowie mieszkańców tej miejscowości przybyli na ziemie polskie w XIII w. z Flandrii czy Nadrenii, a swoim specyficznym językiem – obok polskiego – posługiwali się aż do XX wieku. Od stuleci odczuwali głęboką więź z polskością. Szkołę „trywialną” ukończył Józef na miejscu, dalsze nauki pobierał w Kętach i w gimnazjum w Wadowicach. Wszędzie był doskonałym uczniem.
Po maturze wstąpił na wydział teologii UJ w Krakowie, święcenia otrzymał w 1884 r. Jego pierwsze placówki duszpasterskie to podkrakowska Mogiła i parafia WW Świętych w Krakowie. W międzyczasie były studia uzupełniające w Wiedniu i Rzymie, wreszcie habilitacja na UJ.
W 1893 r. Bilczewski przeszedł do Lwowa i tam został profesorem zwyczajnym dogmatyki; szybko zyskał wysoką pozycję naukową. W r. 1900 objął urząd rektora Uniwersytetu Lwowskiego. Namiestnik Galicji L. Piniński upatrzył Go na arcybiskupa po śmierci dotychczasowego, a sakrę biskupią otrzymał w 1901 r. Współkonsekratorami byli: książę-biskup krakowski Jan Puzyna*, arcybiskup greckokatolicki Andrzej Szeptycki i biskup przemyski Józef S. Pelczar; uczestniczył także m.in. arcybiskup ormiański Izaak Isakowicz.
W kolejnych rozdziałach autorzy omawiają niezwykle wielostronną działalność Arcybiskupa, opartą na dogłębnym rozeznaniu złożonej problematyki terenu, na którym przyszło mu pełnić swe dzieło. Kilka rozdziałów poświęcają tematom Antynomie kresowej archidiecezji i Kościół bliżej wiernych. Tu przypomnijmy, że w okresie 23-letnich rządów Bilczewskiego powstało 238 nowych kościołów i kaplic**.
Trudno tu streszczać liczne sprawy i działania podejmowane przez arcybiskupa lwowskiego, a dotyczyły one nie tylko Jego archidiecezji. Ważne tu są rozdziały: Inicjator nowych form edukacji oraz Wierny Kościołowi i Ojczyźnie. Jego zasługą było m.in. wprowadzenie do litanii loretańskiej wezwania: Królowo Korony Polskiej… Ciekawy i ważny jest rozdział Bilczewski – Szeptycki, wyjaśniający wiele problemów rzekomej niewinności władyki świętojurskiego.
Arcybiskup Józef Bilczewski zmarł w marcu 1923 r. i został pochowany – zgodnie ze swoją wolą – na Cmentarzu Janowskim, wśród najuboższej ludności Lwowa.
Książkę Dziedziców kończy opis starań o wyniesienie Bilczewskiego na ołtarze, a następnie Jego beatyfikacji (Lwów 2001) oraz kanonizacji (Rzym 2005). Szczątki – relikwie Świętego zostały przeniesione – dla bezpieczeństwa – do lwowskiej Katedry Łacińskiej.
Uważamy, że książeczka Stanisława i Małgorzaty Dziedziców powinna być jak najszerzej rozprowadzona w naszym społeczeństwie, przede wszystkim wśród Małopolan – także tych za wschodnim kordonem. Jej ogromnie bogata i interesująca treść, przystosowana do szerokiego odbioru, będzie nauką o jednym z czołowych Polaków i Kapłanów w naszej historii.

*    Jeszcze nie kardynał.
**    Architektami, którzy działali na tym polu byli m.in. Wawrzyniec Dayczak (patrz CL 2/99) i inni.