PUBLIKACJE

W wydawnictwie „Wołanie z Wołynia” w 2010 r. ukazała się – trzecia z cyklu – książka Marka A. Koprowskiego pt. Podolskie klejnoty. Autor, znany już z poprzednich książek jako wędrowiec po naszych Kresach II RP, tym razem odwiedził południową część Wołynia i zachodnią Podola (należące obecnie do woj. tarnopolskiego).
Głównym celem wędrówek pisarza jest poznanie życia mieszkających tam Polaków i wiernych skupionych wokół odrodzonych parafii rzymskokatolickich, obsługiwanych w większości przez kapłanów z Polski. Jak zwykle u tego autora reportaże zawierają bardzo dużo rzetelnych informacji historycznych, krajoznawczych, społecznych, a także rozmowy z żyjącymi jeszcze świadkami historii.
W dziewiętnastu, dłuższych lub krótszych, rozdziałach zawarł autor wyniki swych wizyt w ok. 20 miejscowościach, w tym: w Krzemieńcu, Poczajowie, Czortkowie, Zbarażu, Tarnopolu, Trembowli i Zaleszczykach, a także w mniejszych, leżących nieco na uboczu, jak: Lisowce, Szypowce czy Dźwiniaczka. Interesujący jest rozdział o Zarwanicy – ukraińskim sanktuarium Matki Boskiej. Autor podaje dzieje tego miejsca na przestrzeni wieków, w tym najbardziej tragiczne w XX wieku, oraz odbudowę w czasach współczesnych. Przy okazji podaje przykład dobrej współpracy i wzajemnego szacunku obrządków wschodnich i zachodniego. Podobnie jest w Dźwiniaczce, gdzie trwa pamięć o św. Zygmuncie Szczęsnym Felińskim. Niestety na kartach książki bardzo często przewijają się świadectwa tzw. „wydarzeń”, czyli napadów UPA i mordowania ludności polskiej w latach 40. XX wieku, a także niechęci władz miejscowych i państwowych oraz kleru grekokatolickiego do Polaków i katolików łacińskich. Przykładem jest ksiądz grekokatolicki (i jego żona) w Lisowcach koło Czortkowa, który mając wrogi stosunek do Polaków, podburza i szantażuje mieszkańców wsi.
Autor książki dotarł do wielu zasłużonych osób, dzięki którym na omawianym terenie przetrwała wiara, wspólnota, a obecnie budowane są kościoły. Do takich bohaterek zaliczyć trzeba panie: Irenę Sandecką w Krzemieńcu, Zofię Hurko w Brzeżanach i Irenę Tomaszewską w Czortkowie. Z publikacji dowiadujemy się też o trudnej, czasem wymagającej bohaterstwa, pracy kapłanów z zakonów: dominikanów (Czortków), franciszkanów (Husiatyń), bernardynów (Zbaraż) oraz sióstr dominikanek (Czortków) i niepokalanek (Jazłowiec). Na wschodnich placówkach pracuje zaledwie po kilka osób wydelegowanych przez zakony w Polsce. Pracy mają bardzo dużo; prócz duszpasterstwa – edukacja, kultura, opieka nad starszymi, chorymi i dziećmi, do tego – prace remontowe i budowlane. Istnieją też wspólnoty parafialne w zaniku, jak w Zaleszczykach, obsługiwane przez jednego kapłana, bez widoków na lepszą przyszłość. Duża część tamtejszej młodzieży stara się wyjechać na Zachód.
Publikacja zawiera 144 fotografie i 1 mapkę omawianego terenu. Czekamy na kolejne wiadomości z Kresów. (DTS)