PUBLIKACJE

Ksiazki i czasopisma omówione w naszych kwartalnikach

Kołodziejczyk Krystyna, Z Podola w świat

♦ We Wrocławiu w 2014 r. ukazała się książka pt. Z Podola w świat Krystyny Kołodziejczyk z domu Kurzej. Są to szkice do historii rodziny Kurzejów, opracowane na podstawie pamiętnika Kazimierza Kurzeja przez córkę Krystynę, wzbogacone przez jej siostrę Irenę Pytel oraz tzw. przyszywaną siostrę Wandę Sułkowską-Myśliwiec. Krystyna po znalezieniu pamiętnika ojca uznała, że opisane w nim zdarzenia wraz z tłem historycznym nie mogą ulec zapomnieniu*.

Ojciec autorki Kazimierz Kurzej urodził się w 1895 r. w Płoskirowie jako najstarszy syn w wielodzietnej rodzinie. Dzieciństwo spędził na Podolu w kilku miejscowościach, gdzie jego ojciec był dzierżawcą i zarządcą majątków ziemskich. W pamiętniku znajdują się szczegółowe opisy prac gospodarskich, przyrody, dziecięcych zabaw oraz polowań. Kazimierz najpierw uczęszczał do wiejskich szkół o niskim poziomie nauczania, a potem do średniej szkoły w Płoskirowie i Kamieńcu Podolskim, w którym zdał maturę w 1915 roku. Zapisał się na Politechnikę Warszawską. W związku z działaniami I wojny światowej po oddaniu Warszawy Niemcom rząd carski wszystkie wyższe uczelnie ewakuował w głąb Rosji. Politechnikę Warszawską przeniesiono do Moskwy. Przyjemne wspomnienia młodego studenta z Moskwy dotyczą zaledwie roku. Wiosną 1916 wydany został carski dekret poboru studentów do wojska rosyjskiego. Kazimierza wysłano na szkolenie na Syberię do Irkucka. Podróż z postojami trwała 2 tygodnie i była całkiem miła. Zachwycał się przyrodą, klimatem, jeziorem Bajkał i rzeką Angarą. Po ukończeniu szkoły oficerskiej dostał przydział do pułku w Tiumeniu. W 1917 następuje wyjazd na front. Nastroje w wojsku coraz bardziej niebezpieczne, rewolucyjne – wiece, pochody. Pociąg zatrzymał się na stacji Smyga pod Krzemieńcem i tu podjął Kazimierz decyzję o usunięciu się z wojska przez fikcyjne leczenie w szpitalu. Nawiązał kontakt z rodziną. Dowiedział się o zamordowaniu ojca po stronie rosyjskiej.

Wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w walkach, w czasie których został ranny. Rodzina przedostała się do Polski – poprzez Lwów do Krzemieńca. Kazimierz Kurzej jako osadnik wojskowy zakłada gospodarstwo w Podhajcach koło Krzemieńca. Następuje stabilizacja życiowa, ale tylko do 1939 roku. Gospodarstwo jest zasobne, wzorcowe, ze specjalnością hodowli ryb. Dzieci uczą się w Krzemieńcu i we Lwowie. Dom jest gościnny. Kwitnie życie towarzyskie.

Po 17 września 1939 rodzina przenosi się pospiesznie z Podhajec do Krzemieńca, a potem na stronę niemiecką, do Krakowa. Dzięki temu uniknęła represji ze strony sowieckiej.

W czasie II wojny i po niej Kazimierz Kurzej pracował w kilku miejscowościach, wykorzystywał swoje doświadczenie w zakresie hodowli ryb. Zmarł w Warszawie w 1966 roku.

W książce znajdują się dodatkowe rozdziały autorstwa Ireny Pytlowej, Krystyny Kołodziejczyk i Wandy Myśliwiec, które uzupełniają obraz życia w okresie międzywojennym oraz dziejów rodziny.

Ilustracją do tego jest około 140 fotografii rodzinnych.                                          

(DTS)