PUBLIKACJE

Ksiazki i czasopisma omówione w naszych kwartalnikach

Rylski Eustachy, Warunek

Na naszym ogólnopolskim firmamencie literackim ujawnia się nowa – a może wcale nie nowa, po prostu mało dotąd ogółowi znana – gwiazda pierwszej wielkości: Eustachy Rylski, autor wydanych ostatnio powieści: Człowiek w cieniu i najświeższej – Warunek (wyd. „Świat Książki”, Warszawa 2005). Tę ostatnią zrecenzował na łamach „Rzeczypospolitej” Krzysztof Masłoń (254/05, Wielkie zauroczenie), jeden z najbardziej dziś wiarygodnych publicystów (jego nazwisko pojawiało się już kilkakrotnie w naszym kwartalniku).

Swoją recenzję Masłoń pointuje takim zdaniem: „Warunek” Eustachego Rylskiego potwierdza, że to, co najwspanialsze w prozie polskiej, pochodzi z kresów, z tamtej ziemi i z jej niepowtarzalnego zapachu. W tym kontekście padają nazwiska Sienkiewicza, Wańkowicza, Odojewskiego, Konwickiego. Rozszerzając tę listę, dodajmy dwóch wieszczów, w nowszych zaś czasach Parandowskiego, Herberta, Zagajewskiego...

Warunek jest powieścią osnutą na tle wydarzeń historycznych – wyprawy Napoleona do Rosji, nie jest jednak powieścią ściśle historyczną, posługuje się bowiem także fikcją literacką. Autor recenzji stwierdza, że „Warunek” jest najpiękniej napisaną polską prozą od 1989 roku. [...] Ta powieść to arcydzieło.

Powieść E. Rylskiego nie ma związku akurat z najbliższymi nam ziemiami południowo-wschodnimi i z których on sam pochodzi – do jego przodków zaliczają się m.in. Fredrowie. Powieść ta dotyczy jednak Kresów w ogólności i potwierdza słowa marszałka Piłsudskiego: Polska jest jak obwarzanek, to co w niej najlepsze, jest na obrzeżach.

Po raz drugi pisał K. Masłoń o Rylskim w tej samej gazecie (300/05): Wyjście z cienia, przedstawiając zarówno jego kresowy, ziemiański rodowód, jak i niezwykłą drogę dochodzenia do pisarstwa, zwieńczonego szybkim sukcesem, uzyskanym jednak w dość późnej fazie życia (po sześćdziesiątce).