PUBLIKACJE

Ksiazki i czasopisma omówione w naszych kwartalnikach

Makowski Stanisław, Krzemieniec. Ateny Juliusza Słowackiego

Zokazji 200. rocznicy założenia w Krzemieńcu przez Tadeusza Czackiego w 1805 r. Gimnazjum Wołyńskiego ukazało się monumentalne dzieło – praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Makowskiego pt. Krzemieniec. Ateny Juliusza Słowackiego (wyd. Biblioteka Narodowa, Warszawa 2004). Dzieło o 560 stronach tekstu składa się z dwu zasadniczych części: pierwsza to 38 rozdziałow napisanych przez 30 autorów, w większości współczesnych; druga to aneks, zawierający teksty źródłowe: 8 wspomnień i pamiętników z lat 1805–32 autorstwa uczniów i ludzi związanych z uczelnią. We wszystkich rozdziałach zamieszczono szczegółowo opracowane przypisy.

Zadaniem wydawnictwa jest ocalić od zapomnienia dziedzictwo kulturowe Krzemieńca z tamtych lat oraz życiorysy osób tam i wtedy żyjących. W kolejnych rozdziałach przedstawiono sylwetki twórców Gimnazjum Wołyńskiego: T. Czackiego i Hugona Kołłątaja, pracowników, nauczycieli, najzdolniejszych uczniów – którzy z czasem stali się nauczycielami, twórców literatury i malarzy, specjalistów naukowych w różnych dziedzinach. Wszystko podane na tle epoki, sytuacji politycznej, ekonomicznej, socjalnej oraz wielokulturowości. W szczególny sposób uhonorowana została postać Juliusza Słowackiego – wymieniona w tytule książki – oraz jego rodzina, którym poświęcono cztery rozdziały. Oto kilka przykładowych tematów rozdziałów: Krzemieniec J. Słowackiego, życie naukowe dawnego liceum krzemienieckiego, matematyka i matematycy w szkole krzemienieckiej, Joachim Lelewel w Krzemieńcu, Józef Korzeniowski – uczeń i nauczyciel, S. Worcell – ideolog romantycznej lewicy, Józef Antoni Beaupre – lekarz i zesłaniec, malarze i rysownicy w Krzemieńcu w 1. połowie XIX w.

Niezwykle ciekawe są teksty pamiętnikarskie, zawarte w drugiej części. Zawierają obraz epoki oraz mnóstwo nazwisk osób, z których część weszła na stałe do historii Polski. Uzupełnieniem aneksu jest wkładka zdjęciowa. Znajdują się w niej XIX-wieczne widoki miasta oraz portrety znaczniejszych osobistości krzemienieckich – niektóre pierwszy raz publikowane.

Książka jest bardzo ciekawa i pouczająca. Przypomina świetny okres w historii Krzemieńca, jego rolę w rozwoju oświaty, nauki i kultury na terenach Rzeczypospolitej.

(DTS)