SŁOWNIK GEOGRAFICZNO-HISTORYCZNY

WYSUCZKA

Wieś w pow. borszczowskim, wojew. tarnopolskim, położona nad Nieczławą i jej dopływem Głęboczkiem. Parafia rzym.kat. w Borszczowie, gr.kat. na miejscu.

Historia Wysuczki do poł. XVIII w. pozostaje nieznana. Prawdopodobnie należała do dóbr królewskich. Wiadomo, że w XVII w. był tu obronny zameczek, zbudowany na wysokim brzegu nad Głęboczkiem. W 1672 r. zdobyli go Turcy, ale już w trzy lata później król Jan III obsadził swoją załogą. Po I rozbiorze Wysuczka miała być własnością Szymanowskich. Około 1800 r. przeszła w ręce Tadeusza Czarkowskiego h. Abdank, członka Stanów Galicyjskich, a potem w ręce jego syna Cyryla, również członka Stanów, który zmarł bezpotomnie. Wdowa, Maria z Golejewskich, adoptowała krewnego męża, Tadeusza Czarkowskiego, dodając mu swoje nazwisko panieńskie, i zapisała mu posiadane dobra, utworzywszy ­ordynację (zatwierdzoną przez cesarza Fran­ciszka Józefa w 1889 r.). Po Ta­deuszu ordynację ­przejął jego syn Cyryl ­Czar­kowski-Golejewski, a w 1937 r. przekazał ją swemu synowi Cyrylowi Marii, rotmistrzowi 14 pułku Ułanów Jazłowieckich (który zmarł w 1989 r. w Australii).

Zamek w Wysuczce założony był na planie czworoboku z czterema basztami narożnymi. Między basztami płd.wsch. i płd.zach. znajdowało się skrzydło mieszkalne, przebudowane na pałac przez Cyryla Czarkowskiego. Pałac spłonął w 1900 lub 1901 r. Przy odbudowie pomniejszono go o część wschodnią, która uległa zawaleniu. Do wyposażenia pałacu, wyrabowanego w 1939 r., oprócz portretów rodzinnych należało 6 obrazów związanych z Panoramą Racławicką (obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Przemyślu).

Obok pałacu znajdowała się kaplica grobowa Czarkowskich, przerobiona zapewne z baszty zamkowej, poprzedzona klasycystycznym portykiem, oraz cerkiew gr.kat. z datą 1783 r. nad wejściem.