SYLWETKI

Istnieją dwie wersje ich pochodzenia. Pierwsza mówi, że przybyli do Krakowa z Włoch za czasów królowej Bony, a polskie szlachectwo otrzymali od Zygmunta Augusta. Druga, chyba prawdziwsza, wywodzi ich z rodziny wołoskiej, z okolic Suczawy (Bukowina). Osiedli we Lwowie i tam w r. 1659 otrzymali obywatelstwo miejskie, a szlachectwo i herb Bończa dopiero w XVIII w. Hrabiami zostali na początku XIX wieku.
Druga połowa XIX w. to okres największego znaczenia tej rodziny. Dwaj bracia Badeniowie, Kazimierz (1846–1909) i Stanisław (1850–1922), doszli do najwyższych stanowisk w Galicji i nie tylko. Starszy, pan na Busku (k. Lwowa), został namiestnikiem Galicji, a później premierem Austro-Węgier. Młodszy, pan na Radziechowie, był marszałkiem sejmu galicyjskiego. Rządzili więc w swoim czasie Galicją bez reszty, co dowcipnisiom dało okazję, by prowincję tę nazwać – parafrazując niemieckie Baden-Baden – królestwem Badeni-Badeni.
Kazimierz Badeni miał syna Ludwika, także pana na Busku, oraz córkę Wandę, zamężną 1. Krasińską (była żoną wnuka Zygmunta Krasińskiego), 2. Zamoyską. Ludwik Krasiński był ożeniony z arystokratką szwedzką, Alicją Ankarcrona, która po jego śmierci wyszła powtórnie za mąż za arcyksięcia Karola Olbrachta z Żywca. Jej synem z pierwszego małżeństwa jest o. Joachim Badeni, dominikanin.
Stanisław Badeni miał trzech synów. Najstarszy, Stanisław (pisał o nim T. Kukiz w CL 3/99) odziedziczył po ojcu Radziechów. Drugi syn, Henryk, został księdzem (pamiętanym zapewne przez starsze pokolenie lwowian, zmarł w czasie II wojny, 1943). Trzeci, Stefan (1885–1961), objął Koropiec nad Dniestrem (patrz CL 3/99, słownik), z pięknym pałacem i rozległymi dobrami. Do II wojny zajmował się S. Badeni prowadzeniem (podobno z talentem gospodarskim) majątku o 6000 ha, miał jednak szersze zainteresowania – historyczne. Po wybuchu wojny wyjechał na Węgry, tam jednak został przez Niemców aresztowany i osadzony w Mauthausen. Po wojnie osiadł w Irlandii i tam ujawniły się jego zupełnie nowe talenty: pisarstwo historyczne. Z Dublina wysyłał przez wiele lat wysoko oceniane artykuły do londyńskich „Wiadomości”, o tym jednak piszemy w dziale Wertując wydawnictwa w tym numerze.
Maria Klara Bohomolec

O synu S. Badeniego, Janie (1921–95), zamieściliśmy notatkę z okazji jego śmierci, w CL 3–4/95. Był prezydentem Związku Polskich Kawalerów Maltańskich oraz przewodniczącym Fundacji Lanckorońskich.