SYLWETKI

Jan Chudzicki (Chodzicki), wszechstronnie uzdolniony plastyk amator, był synem Karola, uczestnika powstania 1863 r., ktry zbiegł z rodzinnej Lubelszczyzny do Galicji i osiadł w Czortkowie, w wojew. tarnopolskim. Tam w 1880 r. urodził się Jan. Po ukończeniu czteroklasowej szkoły realnej ojciec nie pozwolił mu się dalej kształcić, „bo z tego chleba jeść nie będzie”. Pomagał więc rodzicowi w rzemiośle bednarskim, a równocześnie uczył się dorywczo gry na skrzypcach i cytrze. Ożenił się z nauczycielką Emilią Sandurską, wywodzącą się z zubożałej szlachty ruskiej. W tym też okresie nawiązał ożywione kontakty z miejscowym malarzem cerkiewnym Strawnyczyjem, powszechnie znanym w rejonie Czortkowa, od którego „wiele się nauczył”.
W latach poprzedzających wybuch pierwszej wojny światowej Jan Chudzicki zaangażował się w konspiracyjny ruch niepodległościowy. W 1914 r. wcielono go do armii austraickiej i wysłano na front włośki, gdzie został ranny. Po krótkim okresie szpitalnym dostał się do obozu rehabilitacyjnego w okolicy Gratzu. Patronat nad tą placówką sprawowała „hr. Normann, z pochodzenia Polka, właścicielka posiadłości ziemskiej w Tobelbad”. Rodakom swoim zapewniała w razie potrzeby własną opiekę lekarską, oraz pomagała w pogłębianiu także uzdolnień plastycznych. Tam właśnie Jan rozwinął wszechstronnie swoje zdolności, także i w zakresie rzeźby. Z tego czasu pochodzą pierwsze jego prace, między innymi portrety hr. Normann. Po całkowitym wyleczeniu otrzymał przydział do Legionów Polskich. W 1917 r. był internowany na Węgrzech, a po wojnie wrócił do rodzinnego Czortkowa. Mając stosunkowo liczną rodzinę, zarobkował malarstwem. Obok tego udzielał się społecznie w polskich organizacjach patriotycznych i w „Sokolstwie”. W pierwszym roku okupacji sowieckiej został wywieziony na Syberię. Zmarł w jednym z obozów pracy na Uralu w 1942 r.
Tradycja rodzinna określa Jana Chudzickiego jako „prowincjonalnego malarza, znanego w całym województwie tarnopolskim”. Był portrcistą, pejzażystą, rzeźbiarzem, malarzem sakralnym, uprawiającym chętnie również kościelne malarstwo. Do najstarszych jego prac malarskich, znanych obecnie z reprodukcji fotograficznych, należą: Martwa natura, sygnowana – „J. Chudzicki XI 1914”, oraz panorama willi z sygnaturą – „J. Chodzicki, Tobelbad, Styria 1915”. Z tego okresu miała pochodzić także rzeźba – „alegoria wojny światowej”, którą autor miał przekazać do muzeum cesarskiego w Schönbrunie. Z 1917 roku zachował się do dziś olejny portret żony Emilii, malowany we Lwowie. Okresem ożywionej twórczości były jednak lata międzywojennego dwudziestolecia. Z wielu różnorodnych prac, jakie utrwaliły się w pamięci jego potomków, na wyszczególnienie zasługują: malowana kurtyna w teatrzyku Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Czortkowie; gipsowe projekty różnych tablic pamiątkowych, z których jedna została odlana w metalu; rzeźby alegoryczne, w tym jedna o tematyce patriotycznej miała być przesłana około 1934 r. do Belwederu w Warszawie; liczne obrazy świętych aplikowane do procesyjnych chorągwi; odnowa figur sakralnych, zarówno kościelnych jak i przydrożnych; a zwłaszcza polichromie kościołów i cerkwi, wśród których szczególne uznanie zyskała sobie polichromia jednego z kościołów w Czerniowcach na Bukowinie.
Wilhelm Gaj-Piotrowski