SYLWETKI

Profesor Jan Ernst, późniejszy wieloletni wykładowca geografii ekonomicznej na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, urodził się 12 stycznia 1909 r. we Lwowie. Był synem profesora astronomii Uniwersytetu Jana Kazimierza – Marcina Ernsta, i Heleny z Siemiątkowskich. W r. 1927 ukończył bernardyńskie X Gimnazjum Państwowe im. Henryka Sienkiewicza przy ul. Wałowej 19. Jednocześnie z nauką w gimnazjum rozpoczął w 1925 r. naukę gry na fortepianie u Marii Sołtysowej w lwowskim Konserwatorium Muzycznym, które ukończył dyplomem w 1930 r. Studia geograficzne odbył w latach 1927–1932 na UJK, uzyskując tytuł magistra. W początkowym okresie studia te przebiegały pod kierunkiem wielkiego polskiego geografa prof. Eugeniusza Romera, a później jego ucznia, prof. Augusta Zierhoffera. Temat jego pracy magisterskiej to: Podział Polski na rejony geograficzno-rolnicze. W 1937 r. otrzymał tytuł doktora filozofii – jako ostatni doktorant profesora Eugeniusza Romera. Tematem pracy doktorskiej były Niektóre zagadnienia z geografii rolniczej Podola.
Na ukształtowanie jego bujnej i wszechstronnej osobowości niewątpliwie wielki wpływ miała unikalna, niezapomniana atmosfera naukowego i artystycznego Lwowa, a także bogate życie towarzyskie i przynależność do akademickiej korporacji „Leopolis”. Podczas studiów współpracował jako kompozytor piosenek z akademickimi teatrzykami kabaretowymi „Nasze Oczko” i „Wesoły Ul” i w początkowym okresie z twórcami słynnej audycji Polskiego Radia pt. „Wesoła lwowska fala”.
W lutym 1931 r. przyjmuje artystyczny pseudonim Erjan i tworzy własny zespół wokalny, czwórkę rewelersów nazwaną Chórem Erjana. Chór ten przetrwał (oczywiście w wymieniającym się składzie) 35 lat (do roku 1966), ciesząc się olbrzymią sympatią melomanów. Miał w swoim repertuarze 200 piosenek, w tym 106 jego kompozycji. O poziomie Chóru Erjana niech świadczy fakt, że w pewnych okresach kwartety zawodowe, takie jak np. warszawski Chór Juranda, były złożone w całości z byłych członków jego zespołu, a w Chórze Dana było ich dwóch, a więc połowa. Chór Erjana nagrał wiele płyt w wytwórniach: „Columbia”, „Odeon”, „Syrena-Elektro”, później „Pronit” i „Muza”.
Pomimo tego dużego zaangażowania w działalność artystyczną Jan Ernst nie zaniedbuje pracy naukowej. W latach 1933–1937 był asystentem w Instytucie Geografii UJK. W roku 1937 odbył dwumiesięczny kurs studiów międzynarodowych w Genewie oraz otrzymał roczne stypendium wymienne rządu włoskiego w Rzymie. Poznał tam na balu kostiumowym w konsulacie polskim Zofię Kostanecką, przyszłą swoją żonę i późniejszą znakomitą tłumaczkę języków obcych. We wrześniu 1938 r. został powołany jako wybitny specjalista do pracy w Głównym Urzędzie Statystycznym w Warszawie. W tym też roku, w dniu 15 października zawarł ślub w kościele Karmelitów w Warszawie.
Roczną służbę wojskową rozpoczął we wrześniu 1932 r. w kompanii podchorążych 19. pułku piechoty 5. dywizji na Cytadeli. Po odbyciu tej służby otrzymał stopień podchorążego i przydział do 19. pułku piechoty „Odsieczy Lwowa”. Kampanię wrześniową 1939 r. odbył jako dowódca plutonu karabinów maszynowych w 3. batalionie tego pułku, który w dniu 1 września wyruszył na front. Było to ostatnie pożegnanie Jana Ernsta ze Lwowem. W nocy 12/13 września przechodzi ze swym oddziałem chrzest bojowy. 19. września zostaje ranny w walce pod Płockiem. Przebywa w szpitalu w Łodzi. Udaje mu się uniknąć niewoli. Okupację przeżył wraz z żoną i synami Krzysztofem i Tomaszem częściowo w Warszawie i częściowo w majątku krewnych żony w Zielonej Dąbrowie koło Częstochowy, jako pianista zarabiając na utrzymanie grą w kawiarniach.
Po wyzwoleniu, po krótkim pobycie w Łodzi i powołaniu na nowo do życia Chóru Erjana, w 1946 r. wraca do Warszawy. Pracował w Państwowej Centrali Handlowej, Centralnym Urzędzie Planowania, Głównym Urzędzie Planowania Przestrzennego oraz Instytucie Urbanistyki i Architektury. Od 1950 r. wraz z Chórem wznawia działalność artystyczną w Domu Wojska Polskiego.
W latach 1957–1959 zajmował się problematyką Sekcji Skandynawskiej w Instytucie Spraw Międzynarodowych, uzyskując w 1959 r. stopień docenta. W latach 1962–67 kierował Redakcją Geografii w Państwowym Wydawnictwie Naukowym, gdzie zainicjował wydanie 5-tomowej Wielkiej Geografii Powszechnej oraz 4-tomowego wyboru prac Eugeniusza Romera. W 1959 r. rozpoczął pracę na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w Katedrze Geografii Ekonomicznej. Od 1962 do 1966 r. przez dwie kadencje pełnił funkcję dziekana Wydziału Biologii i Nauki o Ziemi. Do Lublina dojeżdżał z Warszawy. W 1969 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, W 1964 r. objął kierownictwo Katedry, a później Zakładu Geografii Ekonomicznej, którym kierował do momentu przejścia na emeryturę w 1979 r. Będąc już emerytem, pozostał aktywny, opiekował się pracami naukowymi i prowadził wykłady zlecone dla geografów i ekonomistów. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Geograficznego oraz członkiem honorowym Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Dorobek naukowy prof. dr Jana Ernsta obejmuje 28 publikacji. Pozostawił po sobie trwały dorobek i wkład w dzieło popularyzacji geografii i kształtowania postaw. Wypromował 10 doktorów, a 380 studentów pod jego kierownictwem ukończyło prace magisterskie.
Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim „Polonia Restituta”’. W 1993 r. w Lublinie na ogólnopolskich obchodach 75. rocznicy Obrony Lwowa odznaczono go Złotą Odznaką Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich.
Profesor Jan Ernst nie był formalnie członkiem naszego lubelskiego TMLiKPW. Odwiedzał nas natomiast towarzysko od pierwszych lat powstania Oddziału. Szczególnie był częstym gościem prezesa Oddziału, prof. Władysława Stążki. Dzielił się z nami w licznych swych prelekcjach pamięcią o Lwowie. W roku 1990, jako świadek i uczestnik przedwojennego życia kulturalno-artystycznego Lwowa, czynnie i z wielkim zaangażowaniem, uczestniczył w przygotowaniach musicalu Lwów semper fidelis, w reżyserii lwowiaka Andrzeja Rozhina, granego w Lublinie w teatrze J. Osterwy przez wiele miesięcy przy stałym aplauzie publiczności.

 

W dniach 25–26 września 1993 r. w Lublinie brał czynny udział w uroczystych ogólnopolskich obchodach 75. rocznicy Obrony Lwowa. Podzielił się wówczas z ich uczestnikami epizodem, jaki najbardziej utkwił mu w pamięci z momentu zakończenia walk o Lwów w dniu 22 listopada 1918 r., gdy o 6 rano zerwały go ze snu wesołe okrzyki dochodzące z podwórza domu, w którym wówczas „pomieszkiwał”, przy ul Jakuba Strzemię 2, stojącego na południowym stoku Cytadeli. To ówczesny porucznik, a późniejszy generał Roman Abraham witał radośnie swojego wuja, oznajmiając o wyparciu Ukraińców z miasta. Zagrał nam Profesor jeszcze wówczas na fortepianie kilka swoich utworów z repertuaru Chóru Erjana. Niestety był to jego ostatni kontakt z nami. Zmarł równo miesiąc później 26 X 2003 r. w Warszawie.
Zapamiętałem Profesora jako człowieka o wysokiej kulturze, nienagannych manierach, eleganckiego, bezpośredniego, o postawie z daleka sygnalizującej zdecydowaną osobowość, prawość i niekonfliktowość.
Andrzej Michałowski

OPRACOWANO NA PODSTAWIE:
–    Jan Ernst – Dwie linie życia. Wydawnictwo Lubelskie. Lublin 1988
–    Księga Pamiątkowa Wydziału Biologii i Nauki o Ziemi Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1995,
–    Lwowsko-kresowe korzenie wyższych uczelni Lublina, Lublin 2000.

ANDRZEJ MICHAŁOWSKI, ur. 1938 we Lwowie. Sekretarz Oddziału TMLiKPW w Lublinie.

Dla pamięci warto zanotować, że prof. Jan Ernst – Erjan spotkał się z krakowskimi Lwowianami na jednym z comiesięcznych zebrań TMLiKPW w Kapitularzu oo. Dominikanów 17 marca 1993 r.