|
|
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ul. Piłsudskiego 27, 31-111 Kraków info@cracovia-leopolis.pl ![]() |
SYLWETKIWszystkie 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017Sortuj alfabetycznie | Sortuj numerami Przemysław Włodek, Krystyna Stafińska, 150. R0CZNICA URODZIN PROF. EDMUNDA F. BIERNACKIEGO[2/2017]
Możemy sądzić, że i wieloletni mieszkańcy przy danej ulicy też niewiele wiedzą o swoim „patronie”. Może więc nie od rzeczy byłoby opatrzyć ulice tabliczkami z notką biograficzną ich patronów. Mieszkam w Krakowie i niejednokrotnie przechodziłam ulicą Biernackiego. To nazwisko dla osób, które przy wszelkiego rodzaju infekcjach udawały się do lekarza, nie powinno być obce, bo jednym z podstawowych badań diagnostycznych w takiej sytuacji bywa zlecenie wykonania OB – czyli odczynu Biernackiego, który na świecie jest określany ESR, tj. Erytrocyte Sedimentation Rate. OB to mierzenie szybkości opadania czerwonych krwinek (erytrocytów) w niekrzepnącej krwi. W laboratoriach najczęściej wykonywane metodą Westergrena, w pionowo ustawionych pipetach odpowiednio wykalibrowanych z milimetrową podziałką, przy pomocy której odczytuje się wysokość słupka erytrocytów po 1 i po 2 godzinie. Opadanie krwinek spowodowane jest różnicą ciężarów właściwych elementów komórkowych i osocza. Kim był Edmund Faustyn Biernacki i dlaczego piszemy o nim właśnie w naszym kwartalniku? Był lekarzem, internistą, naukowcem, profesorem patologii ogólnej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Erytrocyty (krwinki czerwone) mają ujemny ładunek elektryczny, co zapobiega ich skupianiu się; krążąc po organizmie zawsze się od siebie odpychają. Poza organizmem człowieka krwinki tracą ujemny ładunek, skupiają się i opadają na dno naczynia. Zjawisko to odkrył w 1894 roku, a w literaturze medycznej, również niemieckiej i austriackiej, opisał w 1897 roku Edmund Faustyn Biernacki. Powiązał on zwiększenie szybkości opadania krwinek z konkretnymi jednostkami chorobowymi. W warunkach prawidłowych szybkość opadania wynosi 2–8 mm/h i fizjologicznie jest większa u kobiet. Przy dużym postępie w diagnostyce medycznej test OB jest stosowany z powodzeniem po dzień dzisiejszy równolegle z nowoczesnym testem CRP. CRP to białko reaktywne wytwarzane w wątrobie i komórkach tłuszczowych, które bierze udział w odpowiedzi immunologicznej na niektóre choroby, a podwyższony poziom sygnalizuje o stanie zapalnym lub innych schorzeniach w organizmie. Odkrycie Biernackiego nie zostało jednak w owym czasie docenione i było przypisywane z pominięciem jego zasługi szwedzkim lekarzom: Westergrenowi, który tę metodę jedynie zmodyfikował, i Fähraeusowi, który opisał różnicę wartości odczynu dla kobiet w ciąży i połogu. Edmund Faustyn Biernacki urodził się w Opocznie (pow. Radom) w zaborze rosyjskim 19 grudnia 1866 roku i nietrudno zauważyć, że w ub. roku minęła 150. rocznica jego urodzin. Medycynę studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego i już w czasie studiów rozpoczął pracę naukowo-eksperymentalną. Opublikował kilka znaczących prac, za jedną z nich otrzymał złoty medal od władz uczelni. Stopień lekarza uzyskał w 1889 roku i został mianowany ordynatorem kliniki chorób wewnętrznych, a rok później otrzymał stypendium, które umożliwiło mu wyjazdy za granicę na uniwersytety w Heidelbergu, Paryżu, Giesen i pozwoliło na poszerzenie i ugruntowanie wiedzy u wybitnych ówczesnych profesorów. Po powrocie do Warszawy objął czynności ordynatora kliniki diagnostycznej. Do 1897 roku ogłosił 42 prace, w tym niektóre wybitne, jak wspomnianą już pracę nad sedymentacją krwinek oraz o znieczuleniu nerwu łokciowego przy wiądzie rdzenia (1894), objawu noszącego w literaturze światowej właśnie nazwę objawu Biernackiego. W Warszawie, na zrusyfikowanym ówcześnie Uniwersytecie, ograniczenia finansowe, częste ingerencje zaborcy nie dawały mu pola do działania i spowodowały odejście z uczelni i przeniesienie się w 1902 roku do będącego pod zaborem austriackim Lwowa. Lwowski Wydział Lekarski nostryfikował mu dyplom lekarza (promocja 12.12.1902) i habilitował z patologii ogólnej i doświadczalnej. Namiestnictwo nadało mu obywatelstwo austriackie. W ten sposób na resztę życia przeniósł się do Lwowa, gdzie spędzał zimę, a w lecie pracował jako lekarz w sanatorium w Karlsbadzie (Karlove Vary), gdzie niebawem wyrobił sobie rozległą praktykę, poprawiając swój byt materialny. Zajmował się również filozofią medycyny i wydał prace: „Istota i granice wiedzy medycznej” (1899) oraz „Co to jest choroba” (1905).
Stan grobu prof. E. Biernackiego (V 2016), fot. Z. Dąbrowski
W 1908 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Zmarł nagle we Lwowie na tętniaka serca (aneurysma) 29 grudnia 1911 roku, mając zaledwie 45 lat, pozostawiając żonę Kazimierę z Rudawskich. Został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim. Liczne prace prof. Biernackiego mają trwałą wartość, a najlepsze dotyczą patologii krwi, fizykalnego badania serca i neuropatologii. Krakowskie środowisko medyczne z początkiem 2016 roku dokonało wielu starań – szczęśliwie z powodzeniem, aby odnaleźć na cmentarzu Łyczakowskim zapomniany i zaniedbany grób prof. Edmunda Biernackiego. Udało się ustalić, że grobowiec Profesora – zdewastowany, pozbawiony tablicy inskrypcyjnej – znajduje się na polu 59 „c” nr 221. Dzięki tej inicjatywie grobowiec zostanie odrestaurowany, opatrzony stosowną inskrypcją, by nie zapomnieć o Edmundzie Biernackim – polskim profesorze Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie – wielce zasłużonym dla medycyny światowej i jego imponującym dorobku naukowym. |