SYLWETKI

PREZYDENT, KTÓRY STWORZYŁ WIELKI KRAKÓW

Juliusz Leo był trzykrotnym prezydentem Krakowa. Najlapidarniej ocenił jego zasługi Tadeusz Boy-Żeleński: Dał miastu ramię dla przyszłego rozwoju na sto lat.

Pochodził ze spolszczonej rodziny o korzeniach niemieckich, osiadłej w Małopolsce Wschodniej i związanej od XVIII w. z salinami w zagłębiu drohobyckim i Kałuszu. Urodził się w 1861 r. w Stebniku, jako syn radcy górniczego, który awansował na naczelnika kopalni soli w Wieliczce. Juliusz pobierał nauki w Wieliczce i Krakowie. Ukończył studia na wydziale prawa i administracji na Uniwersytecie Krakowskim, kontynuował je w Berlinie. W 1891 r. został profesorem UJ.

W 1901 r. wybrano go na wiceprezydenta miasta i posła do Sejmu Krajowego we Lwowie, zaś w 1904 r. na prezydenta Krakowa. Jego dziełem stało się utworzenie Wielkiego Krakowa. Do miasta włączono sąsiednie gminy: Dębniki, Zwierzyniec, Łobzów, Grzegórzki, Płaszów i parę innych, zaś ukoronowaniem tego dzieła było przyłączenie miasta Podgórza w 1911 r. W tym samym roku zlikwidowano kolej obwodową (patrz CL 3/02, Którędy do Wiednia) i rozpoczęto zabudowę terenów wzdłuż dzisiejszych Alej Trzech Wieszczów. Zapoczątkowano regulację Wisły, zbudowano III Most u wylotu ul. Starowiślnej. Znacznie rozbudowano sieć kanalizacji, Rudawę przesunięto z Błoń do dzisiejszego koryta. Wreszcie doprowadził Leo do wykupienia od rządu austriackiego Wawelu i wszczęto prace konserwatorskie pod kierownictwem A. Szyszko-Bohusza. Kraków nabrał charakteru wielkomiejskiego.

Po wybuchu I wojny światowej Leo, jako prezes Koła Polskiego w parlamencie wiedeńskim, wystąpił do władz austriackich o zgodę na utworzenie regularnych polskich formacji wojskowych, wchodzących w skład armii austro-węgierskiej. Były to Legiony Polskie.

Trzykrotna prezydentura Juliusza Leo zakończyła się jego śmiercią w 1918 r.

Irena Suchanek

Ciekawostka: na końcu długiej ulicy J. Lea w Krakowie powstał przed paru laty hotel, który właściciele – od patrona ulicy – nazwali... Leopolis, nie mający jednak nic wspólnego z lwowską tradycją. Chyba słyszeli – jak to się mówi – że gdzieś dzwoni, tylko nie wiedzieli, w którym kościele.