Strona główna O nas Kwartalniki Rozmowy Sylwetki Słownik Archiwalia Publikacje Wydawnictwa
Kontakt

ul. Piłsudskiego 27,
31-111 Kraków
cracovialeopolis@gmail.com

Facebook

SYLWETKI

Wszystkie 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2019 | 2022
Sortuj alfabetycznie | Sortuj numerami

Maria Sołtys-Pigła, ADAM SOŁTYS

[1/2001]

Kompozytor, dyrygent, pedagog i organizator życia muzycznego, urodził się w 1890 r. we Lwowie, jako syn kompozytora Mieczysława Sołtysa. W latach 1904–11 kształcił się w konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Równolegle uczęszczał do gimnazjum, gdzie też odbył się jego debiut kompozytorski – napisał ilustrację muzyczną do dramatu Antygona Sofoklesa.
Studia muzyczne kontynuował w Berlinie, początkowo w Królewskiej Wyższej Szkole Muzycznej, a następnie w mistrzowskiej klasie kompozycji w Królewskiej Akademii Sztuki, dokąd przyjęty został jako stypendysta rządu niemieckiego. Równolegle studiował muzykologię na uniwersytecie berlińskim, uzyskując stopień doktora filozofii (1921).
Po powrocie z zagranicy został profesorem konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego (dawnego GTM), ucząc harmonii, kontrapunktu i kompozycji. Wkrótce objął kierownictwo kursu operowego, klasy orkiestrowej i klasy dyrygentury, z której wyszli m.in. J. Kołaczkowski, W. Krzemieński i rozpoczął studia światowej sławy artysta Stanisław Skrowaczewski. Po śmierci ojca (1919) został dyrektorem konserwatorium PTM i dyrektorem artystycznym Towarzystwa, pozostając na tym stanowisku do końca roku 1939.
W szeroko zakrojonej działalności Adama Sołtysa centralne miejsce zajmuje dyrygentura, której szczytowy okres przypada na lata 1925–39. Do ważniejszych osiągnięć w pracy z zespołami PTM (orkiestrą i chórami) należy wprowadzenie przede wszystkim wielu niewykonywanych dotąd dzieł oratoryjnych, zarówno współczesnych (m.in. Strawińskiego), jak i dawniejszych (m.in. polskie prawykonanie Oratorium na Boże Narodzenie J.S. Bacha). Uważając na szczególnie ważne zadanie popularyzacji utworów kompozytorów polskich, artysta wykonał po raz pierwszy w Polsce wiele dzieł, zwłaszcza muzyki współczesnej, wśród nich III Symfonię „Pieśń o nocy” K. Szymanowskiego, której realizacja była jej światowym prawykonaniem.
W latach 1929–39 A. Sołtys prowadził aktywną działalność muzyczno-organizacyjną. Był jednym z inicjatorów utworzenia, a następnie prezesem Towarzystwa Muzyki Współczesnej. W r. 1933 wystąpił z projektem zorganizowania Filharmonii Lwowskiej, zostając wkrótce głównym dyrygentem nowo utworzonej placówki. Ponadto należał do ministerialnej Komisji Opiniodawczej, był prezesem Związku Muzyków Pedagogów i Związku Instrumentalistów. Na początku lat 30. objął kierownictwo nowo powstałej redakcji muzycznej w Radiu lwowskim.
Po II wojnie kontynuował pracę pedagogiczną w państwowym konsewatorium we Lwowie, sporadycznie dyrygował koncertami symfonicznymi (do 1953 r.), wykonując głównie dzieła muzyki polskiej. Zmarł w roku 1968 i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.
Twórczość Adama Sołtysa obejmuje kompozycje instrumentalne (orkiestrowe, kameralne, fortepianowe), wokalne (chóry a capella) i wokalno-instrumentalne (pieśni solowe na głos z fortepianem lub orkiestrą). Na marginesie twórczości stoi jedyny utwór sceniczny – muzyka do dramatu J.S. Petry’ego Lwie serca). Podstawowy nurt twórczości stanowią utwory na orkiestrę symfoniczną: dwie symfonie, dwa poematy symfoniczne (m.in. Słowianie, 1947), trzy suity (m.in. Suita góralska, 1939).
Styl muzyczny A. Sołtysa ukształtował się pod wpływem późnego romantyzmu oraz polskich tradycji narodowych.

(skrót życiorysu opracowanego przez  córkę, Marię Sołtys-Pigłę)